پرتال جامع علوم پزشکی

سؤال 547- آيا فرو بردن وسايل غير خوراكى (مانند وسايل معاينات پزشكى و دندانپزشكى) در دهان به هنگام روزه، باعث بطلان روزه مى‏گردد؟

جواب: موجب بطلان روزه نمى‏شود، مگر اينكه آلوده به آب دهان شود و آن را بيرون آورد و سپس وارد دهان كند و رطوبت آن ابزار به قدرى باشد كه در آب دهان مستهلك نشود و آن را فرو برد.

سؤال 548- فردى مبتلا به نفس تنگى شديد است، و از يك نوع وسيله طبّى استفاده مى‏نمايد كه با فشار دادن سوزن آن، داروى مايع به صورت پودر گاز از راه دهان به ريه‏ها پاشيده مى‏شود و باعث تسكين مى‏گردد (اين عمل چندين بار در روز تكرار مى‏گردد) آيا مى‏تواند با وجود استفاده از اين وسيله روزه‏دار هم باشد، با توجّه به اينكه بدون استفاده از اين دستگاه روزه گرفتن مشقّتى غير قابل تحمّل دارد؟

جواب: اگر به صورت گاز رقيق وارد بدن مى‏شود مانعى ندارد و روزه‏اش‏ صحيح است. و ما نمونه‏هاى معمول آن را ديده‏ايم اشكالى ندارد.

سؤال 549- آيا فرو بردن چرك گلو باعث باطل شدن روزه مى‏گردد؟

جواب: اگر به فضاى دهان وارد نشود يا بدون اختيار فرو رود مانعى ندارد.

سؤال 550- آيا فرو بردن اخلاط سينه موجب ابطال روزه مى‏شود؟

جواب: اگر به فضاى دهان نرسد موجب ابطال نيست.

سؤال 551- حكم روزه بيمارانى كه از دارو استفاده مى‏كنند، در فروض زير چيست؟

الف) تزريق آمپول يا سرم از طريق رگ انجام مى‏شود و دارو:

1. فقط جنبه تقويتى داشته باشد.

2. جنبه درمانى و تقويتى داشته باشد.

3. جنبه غير تقويتى داشته باشد.

جواب: تمام تزريقات مذكور براى روزه‏دار اشكال دارد؛ ولى تزريق در عضله مانعى ندارد.

ب) استفاده از قطره، در سه فرض فوق نسبت به دارو، از طريق چشم، گوش، يا بينى چه حكمى دارد؟

جواب: اگر به حلق وارد نشود، يا شك داشته باشيم، اشكالى ندارد.

ج) وارد كردن دارو از طريق سوند معده (لوله‏اى كه از طريق دهان يا بينى وارد معده بيمار مى‏شود) چه حكمى دارد؟

جواب: جايز نيست؛ مگر در مواقع ضرورت كه آن نيز موجب بطلان روزه است.

سؤال 552- آيا تزريق آمپول‏هايى كه جهت بى‏حسى، كاهش درد، كشتار ميكروبها و مانند آن به كار مى‏رود، در صورتى كه هيچ خاصيّتى جهت رساندن‏ ويتامين يا موادّ غذايى به بدن نداشته باشد، روزه را باطل مى‏كند؟

جواب: تمام تزريقات دارويى و تقويتى و بى‏حسّى و واكسن هرگاه در عضله باشد براى روزه‏دار اشكال ندارد، ولى از تزريق در رگ مطلقاً پرهيز شود.

سؤال 553- آيا خوردن داروهاى خوراكى كه به هيچ وجه جنبه غذايى نداشته باشد، بلكه جهت تسكين آلام بيمار به كار مى‏رود مبطل روزه است؟

جواب: بدون شك مبطل روزه است.

سؤال 554- آيا شستشوى معده از طريق سوند معده، باعث ابطال روزه بيمار مى‏شود؟ (توضيح اينكه شستشوى معده با مايعات از طريق سوند انجام مى‏گيرد، سپس مايع وارد شده از طريق سوند به بيرون كشيده مى‏شود).

جواب: جايز نيست، مگر در حال ضرورت، كه در اين صورت بايد روزه آن روز را قضا كند.

سؤال 555- روزه بيمارى كه تنقيه مى‏كند، اما مايع به شكم او نمى‏رسد و فقط به نشيمنگاه وارد مى‏شود، چه حكمى دارد؟

جواب: روزه او باطل است، هر چند به شكم نرسد.

سؤال 556- بيمارى كه ناچار است هر روز، يا يك روز در ميان، با آب خالص تنقيه كند، تكليف روزه‏هايش چه مى‏شود؟

جواب: اگر مى‏تواند، اين كار را در شب انجام دهد. و اگر نمى‏تواند، بايد روزه را قضا كند.

ب) تشخيص ضرر با كيست؟

سؤال 557- پزشكان شخص بيمارى را از روزه گرفتن منع مى‏كنند، ولى او مى‏داند كه روزه برايش ضرر ندارد. وظيفه‏اش چيست؟

جواب: بايد روزه بگيرد.

سؤال 558- در بعضى از موارد، پزشكان در مورد بيماران چنين اظهار نظر مى‏كنند:

«روزه براى فلان بيمار 80% مضرّ است» و منظورشان اين است كه طبق آمار علمى 80% افرادى كه با اين بيمارى روزه گرفته‏اند دچار ضرر شده‏اند. چنانچه اين اظهار نظر براى انسان يقين‏آور باشد، ولى وضعيّت خود را از نظر تطبيق آمار بر خودش نداند، حكم روزه‏اش چيست؟

جواب: چنين آمارهايى در صورتى كه از اطبّاى متعهد شنيده شود طبعاً موجب خوف ضرر مى‏شود، و روزه با آن واجب نيست.

سؤال 559- آيا توصيه پزشك و پرستار، مبنى بر ضرر داشتن روزه، يا حركت اعضاى بدن بيمار، يا استعمال آب براى وضو، يا ايستاده نماز خواندن، يا خم شدن براى سجده و مانند آن، مجوّز شرعى محسوب مى‏شود؟

جواب: چنانچه در مخالفت دستور او خوف ضرر باشد مجوّز شرعى دارد.

ج) مكروهات روزه‏

سؤال 562- كشيدن دندان، يا هرگونه اعمال جرّاحى لثه و دندان، كه باعث خونريزى مى‏شود، در حال روزه چه حكمى دارد؟

جواب: مكروه است، ولى روزه را باطل نمى‏كند.

د) بيمارانى كه روزه بر آنها واجب نيست‏

سؤال 563- زنى 63 ساله هستم كه شش بچه به دنيا آورده‏ام. در دوران حاملگى و شيرخوارگى بچّه‏ها (حدود 12 سال) نتوانستم روزه بگيرم، پس از آن نيز تاكنون هر وقت خواستم روزه بگيرم دچار خونريزى معده شده، و با توصيه پزشكان روزه نگرفته‏ام، اكنون تكليف بنده چيست؟

جواب: در حال حاضر شما مكلّف به روزه نيستيد، و احتياط واجب آن است كه اگر قدرت داريد براى هر روز به اندازه يك مدّ طعام (750. گرم گندم) به شخص نيازمندى بدهيد. همچنين براى ايّام گذشته كه روزه نگرفته‏ايد، و تا سال بعد هم توانايى بر روزه نداشته‏ايد.

سؤال 564- بعضى از برادران قطع نخاعى طبق دستور پزشك بايد هر چند ساعت مقدارى مايعات بنوشند. وظيفه آنان براى روزه چيست؟

جواب: روزه از آنها ساقط است. و به جاى آن، در صورتى كه قدرت مالى‏

داشته باشند براى هر روز يك مدّ طعام كفّاره مى‏دهند.

سؤال 565- هرگاه بيمار در اثناى روز ماه مبارك رمضان خوب شود، در چه صورت بايد نيّت روزه كند؟

جواب: اگر پيش از ظهر خوب شود، و كارى كه روزه را باطل مى‏كند انجام نداده باشد، بايد نيّت روزه كند، و احتياطاً قضا هم نمايد. ولى اگر بعد از ظهر خوب شود، روزه آن روز واجب نيست، فقط بايد قضاى آن را بجا آورد.

منابع

نام كتاب: احكام پزشكى‏

پديدآور: مكارم شيرازى، ناصر

نام كتاب:رساله نه مرجع